GODLEWSKI Michał biskup - Cesarz Aleksander I jako mistyk. Szkic historyczny z niewydanych źródeł [1926]

Kraków 1926 (na str. tytułowej rok 1923). Nakładem Wydawnictwa Księży Jezuitów. 15x22,5 cm, str. 151, okładka miękka. Stan dobry (delikatne przybrudzenia i zagięcia okładki).

Publikacja omawiająca rozwój religijno-duchowy cara Aleksandra I.

"To, co uprzednio pochłaniało jego energię, przestaje go zajmować; odczuwa apatię, zniechęcenie, choć tyle doniosłych spraw szczęśliwie zakończył. O ile może, stara się unikać zgiełku świata, wchodzi w siebie, bada siebie, "szuka światła w modlitwie i czytaniu Biblii", aby lepiej poznać obowiązki swoje względem Boga. (...) O te myśli nurtujące głębię jego ducha, oprze się odtąd nastrój mistyczny w Aleksandrze i szybko będzie się w nim rozwijał. Przyoblecze się w różne kształty, uwydatni się wkrótce w całym szeregu głośnych faktów, aby go wreszcie po wielu niekonsekwencjach, błędach i rozczarowaniach doprowadzić do melancholii i marazmu duchowego, w którym całkowicie ugrzęźnie.

Wiele różnorodnych czynników wpływało na ewolucję mistycyzmu w Aleksandrze. Przede wszystkim jego własny charakter, nieuchwytny, skomplikowany, będący dziwną mieszaniną najsprzeczniejszych właściwości: "dusza męska i zarazem kobieca", powie o nim Metternich; serce wrażliwe, przeczulone, łatwo zapalające się, skłonne do pięknych porywów, ale powierzchowne; wola słaba, połowiczna, a umysł mętny, niespokojny, ciągle czegoś szukający, któremu "zawsze czegoś będzie brakowało"." [fragment]